Συνέντευξη Ειδικού: Εορταστικές περίοδοι και μοναχικοί άνθρωποι.

Οι εορταστικές περίοδοι των Χριστουγέννων και του Πάσχα για τους περισσότερους αποτελούν ευκαιρία ξεκούρασης και διαφυγής από την ρουτίνα της καθημερινότητας καθώς και επαφής με αγαπημένα πρόσωπα, ωστόσο υπάρχουν ανάμεσα μας και ορισμένοι άνθρωποι οι οποίοι για διαφόρους λόγους επιλέγουν να τις περνούν μονοι τους. Προκειμένου να αναζητήσουμε απανήσεις σχετικά με το συγκεκριμένο κοινωνικό ζήτημα επικοινωνήσαμε με την ψυχολόγο κ. Ν.Χ..

Ποιο το προφίλ αυτών των ανθρώπων; Νομίζω ότι όπως πολύ σωστά είπατε υπάρχουν πολλοί λόγοι, που ο καθένας θα επιλέξει να κάνει κάτι ή κάτι άλλο. Θέλω να πω ότι δεν χρειάζεται να πούμε ότι κάποιος έχει ένα συγκεκριμένο προφιλ, μια διάγνωση ουτως ώστε αυτά τον οδηγούν στο να θέλει να κάνει μόνος του διακοπές, δεν χρειάζεται κανείς να έχει κάτι συγκεκριμένο ή να τον χαρακτηρίσουμε. Είναι κάτι το οποίο νομίζω ότι μπορεί να εκτιμηθεί σε μια μεγαλύτερη κλίμακα αν έχεις περισσότερα στοιχεία για τον καθένα. Αυτό από μόνο του δεν μπορεί να αποτελέσει στοιχείο για να βρεις ένα προφιλ, εννοείται ότι υπάρχουν άνθρωποι πιο μοναχικοί, πιο εσωστρεφείς, πιο εξωστρεφείς, άνθρωποι που τους αρέσει η διασκέδαση, που δεν τους αρέσει, όπως την έχουμε δηλαδή ορίσει. Κρατήστε το ότι με αυτό το μοναδικό στοιχειο δεν μπορεί να βγει κάποιο συμπέρασμα από ψυχολογικής άποψης. Εκτός από όσους από αυτούς αναγκάζονται λόγω συνθηκών να μείνουν μόνοι τους αυτές τις μέρες υπάρχουν και ορισμένοι οι οποιοι το επιλέγουν, ποιοι είναι ενδεικτικά οι λόγοι που τους οδηγούν σε αυτή την επιλογή; Όπως σας είπα και πριν αυτό δεν μπορούμε να το απαντήσουμε εμείς, αλλά το κάθε άτομο από αυτούς που το κάνουν ξεχωριστά. Κάθε άτομο έχει ένα ξεχωριστό λόγο να το κάνει αυτό, μπορεί να είναι ένας ρεαλιστικός λόγος εξωτερικός, για παράδειγμα να μην θέλει ή να είναι θέμα του χαρακτήρα του ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό δεν είναι ούτε καλό όυτε κακό, δεν μπορούμε να δώσουμε κάποια συγκεκριμένη απάντηση ότι αυτοί είναι οι λόγοι που οδηγούν κάποιον για παράδειγμα να είναι πιο εσωστρεφής πιο κλειστός ή να μην απολαμβάνει τόσο τα κοινωνικά, όπως νομίζουμε ότι είναι φυσιολογικό σε πολλά εισαγωγικά να τα «απολαμβάνει» και με μόνο αυτό το στοιχείο φυσικά και δεν μπορεί να τεθεί μια ταμπέλα ότι «αυτός είναι αυτό…» αλλά ούτε και να βγεί κάποιο ασφαλές πόρισμα. Δεν μπορώ πω ότι «αυτοί είναι οι λόγοι που το κάνουν…» γιατί είναι πολύ γενικό αλλά και πολύ ειδικό για τον καθένα. Σίγουρα εννοείται κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστή προσωπικότητα. Κατά πόσο θα μπορούσε να επιρρεαστεί κάποιος στον συναισθηματικό του κόσμομένοντας μόνος του αυτές τις μέρες; Κοιτάξτε αυτό έχει να κάνει και πάλι με το «ποίος είναι», δεν υπάρχει κάποια σαφής απάντηση ούτε σε αυτό, όπως θα μπορούσε να συμβεί το οτιδήποτε κακό σε οποιονδήποτε άνθρωπο, θα μπορούσε να το περίμενε ή μη, να είχε συμβάλει με κάποιο τροπο ή μη σε αυτό, είναι πολλοί οι παράγοντες για το πως θα μπορούσε κανείς να επιρρεαστεί. Οπότε αν σε κάποιον συμβεί κάτί, αν χωρίσει δεν θα επιρρεαστούν όλοι το ίδιο, κάποιοι θα στεναχωρηθούν και κάποιοι δεν θα στεναχωρηθούν, αν κάποιου είναι επιλογή του να συμβεί κάτι είναι λογικό να μην το πάρει τόσο κατάκαρδα όσο κάποιος που για παράδειγμα δεν είναι επιλογή του, ακόμα και το να μείνει μόνος του. Οπότε ναι θα μπορούσε κάποιος να επιρρεαστεί πολύ και κάποιος άλλος καθόλου αλλά εξαρτάται από όλα τα παραπάνω, τον χαρακτήρα του, τις συνθήκες, το αν συγκρίνει τον εαυτό του με κάποιον άλλο, το πώς το περνάει ο «άλλος» και πάλι όλα αυτά είναι σε μια βάση ψυχοπαθολογίας, έχουν τελείως άλλη διάσταση. Όσον αφορά το θέμα αν τελικά ζητούν βοήθεια από κάποιον ειδικό αυτοί οι άνθρωποι και πόσο εύκολη είναι η προσέγγιση τους από αυτόν; Κοιτάξτε για πολλούς ανθρώπους δεν είναι καθόλου εύκολη η προσέγγιση του ειδικού. Ο ειδικός όπως και να έχει ότι και να έχει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος, εφόσον είναι ειδικός, είτε είναι ψυχολόγος, είτε είναι ψυχίατρος, κοινωνικός λειτουργός, γενικά όσοι ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα γνωρίζουν πώς να προσεγγίσουν οποιαδήποτε περίπτωση. Τις περισσότερες φορές αυτό που είναι «πρόβλημα», είναι η σδυσκολία από την πλευρά αυτού που θα πάει στον ψυχολόγο, που θα ζητήσει την βοήθεια. Γιατί δεν είναι για όλους πολύ ξεκάθαρο. Κάποιοι είναι πιο οικειοποιημένοι, άλλοι το βλέπουν σαν ταμπού ή σαν κάτι κακό αλλά εγώ αυτό που λέω πάντα είναι ότι όπως και να έχει, αν κάποιος έχει την ανάγκη να πάει σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, πρέπει να το κάνει και πρέπει γιατί σε έναν ειδικό θα πήγαινε ακόμα και αν είχε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας. Το να έχει κάποιος ένα θέμα ψυχικής υγείας όπως μια διαταραχή η οποία μπορεί να τον οδηγήσει στην μοναξιά και την μοναχικότητα ή την εσωστρέφεια ή στο να μην θέλει να συναναστρέφεται πολύ τους ανθρώπους, δεν είναι αντικοινωνικότα. Πολλές φορές είναι συστολή ή κάτι άλλο πιο βαθύ, το οποίο επειδή ο καθένας είναι ξεχωριστός, είναι κάτι που πρέπει να το δουλέψει ξεχωριστά. Δεν έχουν όλα την ίδια αιτία, την ίδια πηγή, τους ίδους παράγοντες, οπότε για πολλούς είναι πολύ δύσκολο να προσεγγίσουν κάποιον ειδικό αλλά αν είχαν ένα πρόβλημα στην καρδιά, το στομάχι, τα πόδια τους, τους πονούσε το κεφάλι θα πήγαιναν. Τον ειδικό ψυχικής υγείας τον βλέπουν σαν να είναι κάτι κακό, ενώ δεν είναι, γιατί όπως δεν έχω ευθύνη για το αν θα πάθω στην πορεία της ζωής μου από ένα πρόβλημα στο στομάχι μου, έτσι δεν έχω ευθύνη και αν θα εμφανίσω κάποια ψυχική διαταραχή, επομένως δεν φταίω μου συνέβη! Όμως είναι γεγονός ότι δυσκολεύει τον ίδιο και πολλές φορές και το οικογενειακό περιβάλλον του. Αλλά το περιβάλλον μπορεί και αυτό να παίξει ρόλο, δηλαδή ένας άνθρωπος ο οποίος χρειάεζεται βοήθεια ίσως να μην μπορεί να την βρει και αν δεν μπορεί είναι καλό να έχουν τις κεραίες τους ανοιχτές οι άνθρωποι του περιβάλοντος του για να τον βοηθήσουν εκείνοι. Επομένως θα συνιστούσατε να έχει ο κάθε άνθρωπος έναν ειδικό στον οποίο να απευθύνεται, όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, ποσο εύκολη είναι η προσέγγιση τους όταν τελικά φτάνουν στον είδικό; Κοιτάξτε κατά την δική μου άποψη, από τον τρόπο που εγώ βλέπω τα πράγματα, ναι νομίζω ότι πάντα υπάρχει πρόσφορο έδαφος για τον οποιονδήποτε να δουλέψει το οτιδήποτε. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε να δούμε κάτι «grande», να παθαίνει κάποιος κρίση πανικού ή να έχει βαριά κατάθλιψη ή οποιαδήποτε άλλη ψυχοπαθολογική κατάσταση. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη και βοηθητική η ψυχοθεραπεία. Το βασικό που είναι απαραίτητο για να κάνεις ψυχοθεραπεία, πέρα από το να βρεις έναν ειδικό, είναι το να θέλεις. Αν δεν θέλεις, αν πιεστείς, αν δεν το πιστεύεις, αν δεν είσαι έτοιμος… δεν θα πάει πολύ καλά. Τώρα ως προς την προσέγγιση του ειδικού αυτό που πιστεύω και νομίζω ότι ισχύει είναι ότι ο κάθε ειδικός ξέρει πώς να προσεγγίσει την οποιαδήποτε περίπτωση αυτό έχουν σπουδάσει και στην πλειοψηφία τους, να μην γενικεύουμε, προσεγγίζουν αναλόγως τον άνθρωπο, το αίτημα όλη την εικόνα υπάρχει και η αντίστοιχη προσέγγιση. Υπάρχουν προγράμματα στήριξης στα οποία μπορούν να απευθυνθουν αυτοί οι άνθρωποι, ποια από αυτά γνωρίζετε; Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ψάξουν βοήθεια είτε θα είναι ένας ψυχολόγος ιδιώτης, είτε στα διάφορα κέντρα ψυχικής υγείας που έχει κάθε περιοχή, κάθε πόλη έχει τις δικές της δομές, στις οποίες μπορεί κάποιος να απευθυνθεί, είναι δωρεάν ανάλογα τον δήμο που ανήκει, οπότε το οικονομικό εμπόδιο λύνεται με τέτοιου είδους πλαίσια. Δεν είναι ότι «αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να πάνε εκεί», όλοι αν θέλουν να ψάξουν βοήθεια μπορούν απευθυνθούν σε έναν ψυχολόγο ή ένα ψυχίατρο αντίστοιχα. Ώπου και αν πάνε όμως θα βρουν βοήθεια, καλό είναι να γίνει μια αρχή, δεν κάνουν όλοι για όλα και υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, διαφορετικού είδους ψυχοθεραπείες… Επίσης όλοι οι άνθρωποι δεν ταιριάζουν με όλους, πολύ σημαντικό είναι η χημεία, δηλαδή να νιώσεις εμπιστοσύνη με αυτόν που πρόκειται να συνεργαστείς, οπότε μπορεί στην πορεία να χρειαστεί να αλλάξεις ειδικό, αλλά όλοι οι ειδικοί μπορούν να αντιμετωπίσουν σχεδόν τα πάντα εκτός και αν είναι κάτι πολύ εξειδικευμένο όπως είναι οι εθισμοί, όπως διάφορες καταστάσεις που φεύγουν από το πλαίσιο των αγχωδών διαταραχών. Ήθελα να πω ότι ο καθένας δεν χρειάζεται ούτε να έχει ειδικές γνώσεις ούτε να το ψάξει πολύ, ας κάνει μια αρχή από κάπου, από ότι είναι πιο εύκολο, κάτι δημόσιο, κάτι ιδιωτικό, από έναν γνωστό και από εκεί και πέρα οι ειδικοί θα μπορέσουν να τον κατευθύνουν. Όπως είναι λίγο ως πολύ αναμενόμενο η περίοδος της πανδημίας αύξησε τα ψυχολογικά προβλήματα, αν και εγώ δεν είμαι ειδικός για να το πω αυτό, εργάζεστε σε μια γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης, υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που κατέφυγαν σε αυτή; Κατά την πανδημία πράγματι αυξήθηκαν τα περιστατικά κάποιων διαταραχών, ορισμένες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί το εντοπιζουν. Όντως δουλεύω σε μια γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης η οποία είναι μια γραμμή ωπού παρέχουμε σε ορισμένες εταιρίες οι οποίες έχουν αγοράσει ένα πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης για τους εργαζόμενους τους. Εμείς έχουμε έναν πλυθησμο που εξυπηρεούμε γύρω στις 100000, είναι αρκετά ενδεικτικός αριθμός. Ξεκίνησα να δουλεύω μέσα την πανδημία οποτε για πριν δεν έχω πολύ καλή εικόνα, αλλά μπορώ να πω ότι υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα και σήμερα παρόλο που τελείωσε το lockdown, υπάρχουν και κλήσεις αλλά όχι μόνο αυτές, υπάρχουν και άλλου είδους θέματα, αλλά πολλά από τα αιτήματα μας έχουν έμμεσα ή άμεσα ως βάση κάτι που προκύπτει από την πανδημία, για παράδειγμα ένα άγχος, μια έξαρση του άγχους ειδικά αν κάποιος ήταν ευάλωτος σε αυτό μπορεί ένεκα της πανδημίας να φουντώσει. Αυτό βέβαια ίσχυε περισσότερο πέρισυ, φέτος έχουμε μπει σε μια κανονικότητα. Θα μπρούσαμε να πούμε ότι αυτοί που επιρρεάστηκαν περισσότερο αυτή την περίοδο ήταν οι πιο ευαίσθητοι; Όχι κοιτάξτε δεν είναι ότι επιρρεαστηκαν οι ευαίσθητοι χαρακτήρες, αλλά αν έχεις μια ευαλωτότητα ή ένα ιστορικό μπορεί αύτη η κατάσταση να μην σε βοήθησε, όχι ότι όποιος πριν την πανδημία διαταραχή οπωσδήποτε θα χειροτέρευε, ούτε ότι αν δεν είχε ποτέ τίποτα αποκλύεται να του προέκυπτε.