Φωτορεπορτάζ: Γωνίες της Σαλονίκης/Σιδηροδρομικό μουσείο Θεσσαλονίκης

Στα δυτικά της Θεσσαλονίκης στην περιοχή της Διαλογής στην προσφυγική πόλη του Ελευθερίου-Κορδελιού βρίσκεται ένα σχετικά άγνωστο τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, το σιδηροδρομικό μουσείο.

Πρόκειται για ένα μουσείο που ιδρύθηκε το 2001 και στεγάζεται στο ανακαινισμένο αναπαλαιωμένο κτήριο της παλαιάς Στρατιωτικής στάσης (γαλλικά: Gare Militaire‎‎) της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης, πλησίον της σιδηροδρομικής διακλάδωσης TX-3. Ως σταθμός σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε μεταξύ 1891-1894 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Πιέρρο Αριγκόνι. Εκεί μπορεί κανείς να δεί το παρελθόν του εν Ελλάδι σιδηροδρόμου. 

Ενός μέσου με μεγάλη ιστορία που βίωσε στιγμές ανάπτυξης και δόξας, ταξιδεύοντας σε ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια κατά το παρελθόν.

Ωστόσο η σωρεία εγκληματικά λανθασμένων πολιτικών από αρκετές κυβερνήσεις και τα κρυμμένα κάτω από το χαλί προβλήματα μέχρι το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη τον Φεβρουάριο του 2023, οδήγησαν στο θλιβερό παρόν, με τις εικόνες παρακμής και στο αβέβαιο μέλλον.

Το εν λόγω τοπόσημο επισκεφθήκαμε στο πλαίσιο του ετήσιου θεσμού του Open House τον Νοέμβριο του 2023. 

Στην συλλογή του τροχαίου υλικού αυτού περιλαμβάνεται, μια ατμομηχανή των Σ.Ε.Κ. σειράς Ζα, τύπου 4-6-0, της εταιρείας De Glehn, πιθανώς η Ζα306, δύο ατμομηχανές των Σ.Ε.Κ. σειράς Δα, τύπου 0-6-0Τ της εταιρείας USATC S100, δύο πολυτελή βαγόνια(το ένα πιο γνωστό γιατί ταξίδεψε το 1900 από το Παρίσι στην Κωνσταντινούπολη και που ενέπνευσε την πασίγνωστη συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Αγκάθα Κρίστι), μια κλινάμαξα και το εστιατόριο, που χρησιμοποιούνταν από τα τρένα του Οριάν Εξπρές, ένας γερανός σιδηροδρόμου, και ένα βαγόνι μεταφοράς πετρελαίου του σιδηροδρόμου Πειραιώς-Δεμερλή-Συνόρων. 

Την ξενάγηση μας στο κτήριο και στον αύλειο χώρο αυτού έκανε κ. Ανδρέας Μυλωνάκης, πολιτικός μηχανικός συγκοινωνιολόγος και πρώην εργαζόμενος στον ΟΣΕ και νυν, μαζί και με άλλους συναδέλφους του, εθελοντής ξεναγός στο Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

 Ειδικότερα στον συγκεκριμένο χώρο μπορεί κανείς να δει παλιές, ίσως και από τις πρώτες ατμομηχανές,

καθώς καθώς και μεταγενέστερες.

Μάλιστα ως χρονομηχανή λειτουργούν και τα παλιά βαγόνια που υπάρχουν εκεί,

κάτι που γίνεται εμφανές σε περίπτωση που κάποιος επιχειρήσει να περιηγηθεί στο εσωτερικό τους.

Στους διαδρόμους,

στις κουκέτες, που αποτελούνται από δύο κρεβάτια πανω και κάτω, 

όπως και στους χώρους υγιεινής.

τα καθίσματα που θυμίζουν τις εποχές που χιλιάδες κόσμου, προερχόμενοι ιδιαίτερα από την επαρχία κατέβαιναν στα πάλαι ποτέ βιομηχανικά κέντρα της περιφέρειας όσο και στην πρωτεύουσα Αθήνα για ένα καλύτερο μέλλον.

Εντύπωση προκαλεί ακόμα ένα βαγόνι-εστιατόριο το οποίο θυμίζει κάτι από ακόμα παλαιότερες εποχές και το Orient Express.

Αντίστοιχα εξίσου ενδιαφέροντα είναι και όσα μπορεί να συναντήσει κάποιος και στο εσωτερικό του μουσείου.

Εκεί εκτίθεται μια σειρά σημαντικών εκθεμάτων, όπως αναμεταδότες ηχητικών σημάτων, τρομπέτες, 

συσκευές ακύρωσης και ελέγχου εισιτηρίων.

Μαγνητικά τηλέφωνα, τηλέγραφο, Φανάρια, Ρολόγια, Γραφεία, Γραφομηχανές, Ετικέτες και ό,τι άλλο έχουν καταφέρει να συλλέξουν τα μέλη του Μουσείου από το σιδηροδρομικό παρελθόν,

 

 καθώς και ένα έπιπλο-λεκάνη που ανήκει στο «Βασιλικό Τρένο», ένα από τα λίγα αντικείμενα που σώζονται από το συγκεκριμένο τρένο. Επίσης στο γραφείο του σταθμάρχη βρίσκεται ένας χάρτης με σημειωμένες όλες τις Ελληνικές σιδηροδρομικές γραμμές, 

όπως και στολές των εργαζόμενων στον σιδηρόδρομο, 

εργαλεία, προσωπικά αντικείμενα, τεχνικά εγχειρίδια,

αλλά και φωτογραφικό υλικό από την παράδοση της Θεσσαλονίκης στον Ελληνικό στρατό.

Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε το 2012 ως μνημεία το κεντρικό κτίριο και το κέλυφος των τριών βοηθητικών κτισμάτων της πρώην Στρατιωτικής Στάσης της τότε Εταιρείας Σιδηροδρόμων της Ενωτικής Γραμμής Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης.